Về thăm di tích Chùa Tố Quang, thôn Trung Sơn du khách có thể xuất phát từ Trung tâm Thị Trấn Tứ Kỳ theo đường 391 đi Tp Hải Dương khoảng 4km, rẽ trái vào xã Tái Sơn, đi tiếp khoảng 1 km rẽ phải vào thôn Trung Sơn – nơi có di tích.  

Khi ấy thôn Trung Sơn có 4 dòng họ ( Phan, Trần, Phạm, Nguyễn) đã lần lượt về đây sinh cơ lập nghiệp. lúc ấy nơi đây còn là một vùng biên giới phía Đông của nước Đại Việt, có bến sông, bãi chợ, thuyền bè ra vào tấp nập nên làng bấy giờ có tên là làng Bến. Tổ tiên thời ấy đã chọn gò đất cao nhất trong làng thế đất hình đầu một con Rồng, hai bên có hai giếng nước tượng trưng cho hai mắt Rồng, thân Rồng chính là con đường chạy thẳng ra xứ Đồng Giếng hiện nay. Ngôi chùa chính tọa lạc trên thế đất có tủ tứ linh, sơn, thủy hữu tình nơi hội tụ khí linh thiêng của trời đất.

Như nhiều ngôi Chùa làng của người Việt tại đồng bằng Bắc bộ, chùa Tố Quang là nơi thờ Phật theo thiền phái Đại Thừa. Đây là dòng thiền “ Lấy cái đại chúng, lấy lòng từ bi bác ái mà tu tập, không chỉ để cứu mình mà còn để cứu cho nhiều người khác”.

 

 

 

 

Trước chùa là Cổng tam quan uy nghi, xung quanh di tích 3 mặt là ao và giếng bao bọc, đi từ cổng Chùa vào ta có thể thấy 2 bên là giếng nước tượng trưng cho hai mắt Rồng, ở giữa 2 giếng nước có Lầu quan thế âm bồ tát đứng trên hồ nước; Cảnh quan xung quanh di tích đẹp và có nhiều cây cổ thụ.

 

 

Khu vực điện thờ được bố trí 3 nhà; Nhà mẫu, nhà tam bảo và nhà tổ;

Ở chính giữa được xây cao hơn đó là nhà Tam bảo; nhà Tam bảo có kiến trúc kiểu chữ Đinh với hoa văn kiến trúc cổ gồm 3 gian tiền đường và 3 gian hậu cung nối liền nhau tạo thành không gian thờ tự khép kín. Mặt tiền quay về hướng Đông Nam. Nóc tam bảo có ghi 3 chữ hán, bờ cánh có 3 trụ đấu, tượng trưng cho 3 thời của nhà Phật: quá khứ, hiện tại và vị lại.

 

 

Bên trong tam bảo của Chùa được chia thành gian tiền đường và gian thượng điện, hai gian còn lưu giữ nhiều pho tượng có niên đại, một chuông đồng, với nhiều bức đại tự, câu đối ca ngợi đạo pháp và đức Phật.

Gian thượng điện các Pho tượng phật xếp làm 5 lớp, bên trên là các cửa võng được trạm trổ rất cầu kỳ, đạt trình độ nghệ thuật cao.

 

 

Năm 1949, 3 ngôi tháp thờ 3 vị Sư tổ bị trúng đạn pháo của thực dân Pháp. Đến năm 2002 nhân dân thôn Trung Sơn đã khôi phục và xây dựng mới 3 ngôi tháp thờ ở phía trước Chùa.

Chùa Tố Quang không chỉ là một địa chỉ văn hóa tín ngưỡng tâm linh của quê hương Tái Sơn, mà còn là một di tích lịch sử văn hóa cách mạng. Trong hai cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm, Chùa Tố Quang còn là nơi che giấu cán bộ cách mạng, là nơi ẩn náu của Bộ đội du kích chống giặc càn quét bảo vệ quê hương, Nhiều năm Chùa còn là nơi mở các lớp bình dân học vụ, lớp dạy chữ cho trẻ em trong Làng. Đặc biệt là trận lũ lụt năm 1971 Chùa là nơi tạm trú cho hàng trăm hộ dân trong Làng được an toàn.

 

 

Trải qua nhiều thế kỷ với biết bao thăng trầm của lịch sử, nhưng hiện nay Chùa Tố quang vẫn còn đó, như một chứng tích của thời gian, một thời hào hùng của ông cha ta để lại. Với những giá trị văn hóa ẩn tàng trong khối kiến trúc bình dị mà uyên thâm giá trị nhân văn sâu sắc. Trải suốt chiều dài gần 1000 năm , chùa Tố quang vẫn tồn tại mở rộng cửa từ bi che trở cho dân làng được bình an thịnh vượng.

Cho đến nay Chùa Tố quang vẫn luôn được các cấp chính quyền và nhân dân địa phương trân trọng gìn giữ bảo quản chu đáo. Tuy ngôi Chùa đã trải qua nhiều lần tu sửa, nhưng vẫn giữ nguyên được nét cổ kính từ thời xã xưa tổ tiên để lại.

Và hôm nay, những người con của quê hương Tái Sơn mang trong mình dòng máu lạc hồng, lại vinh dự và tự hào về quê hương đất nước, nguyện đem hết sức mình kế thừa và phát huy gìn giữ những giá trị văn hóa quê hương, đồng thời cùng nhau chung tay góp phần công đức xây dựng Chùa Tố Quang ngày càng khang trang tố hảo, làm đẹp thêm nét văn hóa cho quê hương hôm nay và muôn đời sau.

Nếu đến Tái Sơn rất mong quý vị và các bạn hãy cùng ghé thăm di tích lịch sử văn hóa Chùa Tố Quang.

Xin chào và hẹn gặp lại

Phạm Tuyên: CC Văn hóa xã