Đề cương tuyên truyền Kỷ niệm 77 năm Ngày Cách mạng tháng tám (19/8/1945 - 19/8/2022)
và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (02/9/1945 - 02/9/2022
I- CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945 - SỰ
KIỆN VĨ ĐẠI TRONG LỊCH SỬ DÂN TỘC VIỆT NAM
1. Bối cảnh lịch sử và diễn biến
* Tình hình thế giới: Đầu năm 1945, Chiến tranh
thế giới lần thứ hai bước vào giai đoạn cuối. Hồng quân Xô Viết liên tiếp giành
thắng lợi quyết định trên chiến trường châu Âu, giải phóng một loạt nước và
tiến thẳng vào sào huyệt phát xít Đức tại Béc-lin. Ngày 9/5/1945, phát xít Đức
đầu hàng vô điều kiện, chiến tranh kết thúc ở Châu Âu. Ngày 8/8/1945, Hồng quân
Liên Xô tiến công như vũ bão vào quân đội Nhật. Ngày 14/8/1945, phát xít Nhật
đầu hàng vô điều kiện, Chiến tranh thế giới lần thứ hai kết thúc. Theo thỏa
thuận của các nước Đồng minh, sau khi phát xít Nhật đầu hàng, quân đội Anh và
Tưởng sẽ vào Đông Dương để giải giáp quân đội Nhật. Trong khi đó, thực dân Pháp
lăm le dựa vào Đồng minh hòng khôi phục địa vị thống trị của mình; đế quốc Mỹ
đứng sau các thế lực này cũng sẵn sàng can thiệp vào Đông Dương; những phần tử
phản động, ngoan cố trong chính quyền tay sai Nhật đang âm mưu thay thầy đổi
chủ, chống lại cách mạng.
* Tình hình trong nước: Trải qua các cuộc diễn
tập, đến năm 1945, phong trào cách mạng dâng cao. Ngày 9/3/1945, phát xít Nhật
làm cuộc đảo chính hất cẳng Pháp. Ngay trong đêm đó, Hội nghị Ban Thường vụ
Trung ương Đảng mở rộng quyết định phát động một cao trào cách mạng làm tiền đề
cho tổng khởi nghĩa, thay đổi các hình thức tuyên truyền, cổ động, tổ chức và
đấu tranh cho thích hợp. Tháng 3/1945, Trung ương Đảng ra Chỉ thị “Nhật - Pháp
bắn nhau và hành động của chúng ta”. Tháng 4/1945, Trung ương triệu tập Hội
nghị quân sự cách mạng Bắc Kỳ, quyết định nhiều vấn đề quan trọng, thống nhất
các lực lượng vũ trang thành Việt Nam giải phóng quân. Ngày 16/4/1945, Tổng bộ Việt
Minh ra Chỉ thị tổ chức các Ủy ban Dân tộc giải phóng các cấp và chuẩn bị thành
lập Ủy ban giải phóng dân tộc Việt Nam, tức Chính phủ lâm thời cách mạng Việt
Nam.
* Diễn biến: Từ tháng 4/1945 trở đi, cao
trào kháng Nhật cứu nước diễn ra mạnh mẽ, phong phú về nội dung và hình thức.
Đầu tháng 5-1945, Bác Hồ từ Cao Bằng về Tuyên Quang, chọn Tân Trào làm căn cứ
chỉ đạo cách mạng cả nước và chuẩn bị Đại hội quốc dân. Ngày 4/6/1945, Khu giải
phóng Việt Bắc được thành lập, đặt dưới sự lãnh đạo của Ủy ban chỉ huy lâm
thời, trở thành căn cứ địa của cả nước. Tháng 8/1945, Hội nghị đại biểu toàn
quốc của 2 Đảng họp tại Tân Trào (Tuyên Quang) khẳng định: “Cơ hội rất tốt cho
ta giành độc lập đã tới” và quyết định phát động toàn dân khởi nghĩa giành
chính quyền từ tay phát xít Nhật và tay sai trước khi quân Đồng minh vào Đông
Dương; đề ra ba nguyên tắc bảo đảm tổng khởi nghĩa thắng lợi, đó là: tập trung,
thống nhất, kịp thời. 23 giờ ngày 13/8/1945, Ủy ban Khởi nghĩa ra Quân lệnh số 1
hiệu triệu toàn dân tổng khởi nghĩa. Ngày 16/8/1945, Đại hội Quốc dân họp tại
Tân trào thông qua “10 chính sách lớn của Việt Minh”; thông qua “Lệnh tổng khởi
nghĩa”; quy định quốc kỳ, quốc ca; thành lập Ủy ban Dân tộc giải phóng Trung
ương, tức Chính phủ Lâm thời do Hồ Chí Minh làm Chủ tịch.
Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư kêu gọi nhân dân cả
nước tổng khởi nghĩa, trong đó chỉ rõ: “Giờ quyết định cho vận mệnh dân tộc ta
đã đến. Toàn quốc đồng bào hãy đứng dậy đem sức ta mà tự giải phóng cho ta”.
Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhân dân cả nước đồng loạt
vùng dậy, tiến hành tổng khởi nghĩa, giành chính quyền. Từ ngày 14 đến ngày
18/8/1945, cuộc tổng khởi nghĩa nổ ra giành được thắng lợi ở nông thôn đồng
bằng Bắc Bộ, đại bộ phận miền Trung, một phần miền Nam và ở các thị xã: Bắc
Giang, Hải Dương, Hà Tĩnh, Hội An, Quảng Nam... Ngày 19/8/1945, khởi nghĩa
giành chính quyền thắng lợi ở Hà Nội. Ngày 23/8/1945, khởi nghĩa thắng lợi ở
Huế và ở Bắc Cạn, Hòa Bình, Hải Phòng, Hà Đông, Quảng Bình, Quảng Trị, Bình
Định, Gia Lai, Bạc Liêu... Ngày 25/8/1945, khởi nghĩa thắng lợi ở Sài Gòn - Gia
Định, Kon Tum, Sóc Trăng, Vĩnh Long, Trà Vinh, Biên Hòa, Tây Ninh, Bến Tre... Ở
Côn Đảo, Đảng bộ nhà tù Côn Đảo đã lãnh đạo các chiến sĩ cách mạng bị giam cầm
nổi dậy giành chính quyền. Chỉ trong vòng 15 ngày cuối tháng 8/1945, cuộc tổng
khởi nghĩa đã giành thắng lợi hoàn toàn, chính quyền trong cả nước về tay nhân
dân. Ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình (Hà Nội), trước cuộc mít tinh của
gần một triệu đồng bào, Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Chính phủ Lâm thời trịnh
trọng đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, tuyên bố trước quốc dân và thế giới: Nước
Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời (nay là Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam).
Từ đó, ngày 2/9 là Ngày Quốc khánh của nước ta.
2. Nguyên nhân thắng lợi
- Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công
mau lẹ do nhiều nguyên nhân, trong đó, nguyên nhân quan trọng, có ý nghĩa quyết
định là sự lãnh đạo đúng đắn, sáng suốt, khéo léo của Đảng; là sự vận dụng và
phát triển chủ nghĩa Mác-Lênin trong điều kiện cụ thể của nước ta một cách đúng
đắn, độc lập, tự chủ và sáng tạo. Đảng có phương pháp, chiến lược, chiến thuật
cách mạng phù hợp, linh hoạt; nhận thức được thời cơ, chủ động đón thời cơ và 3
kiên quyết chớp thời cơ, tiến hành tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong cả
nước.
- Cách mạng Tháng Tám thành công là do tinh thần
yêu nước, đoàn kết, ý chí quật cường của các tầng lớp nhân dân ta, không chịu
sống mãi kiếp nô lệ của người dân mất nước; một lòng đi theo Đảng và được Đảng
lãnh đạo qua các cuộc tổng diễn tập, đã quyết vùng lên giành độc lập cho dân
tộc. Trải qua 15 năm đấu tranh cực kỳ gian khổ và anh dũng dưới sự lãnh đạo của
Đảng, đã có biết bao đồng bào, chiến sĩ đã không hề tiếc máu xương, hy sinh
oanh liệt vì mục tiêu độc lập dân tộc.
- Cách mạng Tháng Tám được tiến hành trong
bối cảnh quốc tế có những thuận lợi nhất định. Chủ nghĩa phát xít Đức, Ý, Nhật
đã bị đánh bại, phong trào đấu tranh giải phóng của các dân tộc bị áp bức và
của các lực lượng tiến bộ trên thế giới phát triển mạnh.
3. Ý nghĩa lịch sử
- Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công
là thắng lợi to lớn đầu tiên của nhân dân ta từ khi có Đảng lãnh đạo, mở ra
bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử dân tộc Việt Nam. Chính quyền về tay nhân dân,
nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời - Nhà nước công nông đầu tiên ở Đông Nam
Á; chấm dứt chế độ quân chủ phong kiến ở Việt Nam; kết thúc hơn hơn 80 năm nhân
dân ta dưới ách đô hộ của thực dân, phát xít. Nhân dân Việt Nam từ thân phận nô
lệ trở thành người dân một nước độc lập, làm chủ vận mệnh của mình. Nước Việt
Nam từ một nước thuộc địa nửa phong kiến trở thành một nước độc lập, tự do và
dân chủ. Đảng Cộng sản Việt Nam trở thành một Đảng cầm quyền. Từ đây, đất nước,
xã hội, dân tộc và con người Việt Nam bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên độc lập
dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.
- Cách mạng Tháng Tám là thắng lợi của chủ
nghĩa Mác-Lênin được vận dụng sáng tạo vào hoàn cảnh cụ thể của cách mạng Việt
Nam; là thắng lợi của tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối cách mạng của Đảng ta
gắn độc lập dân tộc với chủ nghĩa xã hội, gắn sức mạnh dân tộc với sức mạnh
thời đại; là sự thể nghiệm thành công đầu tiên chủ nghĩa Mác-Lênin tại một nước
thuộc địa ở châu Á. Đây còn là quá trình phát triển tất yếu của lịch sử dân tộc
trải qua mấy nghìn năm phấn đấu, đỉnh cao của ý chí quật cường, sức mạnh cố kết
cộng đồng, tầm cao trí tuệ của dân tộc hòa quyện với chủ nghĩa MácLênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh với xu thế của thời đại vì hòa bình, dân chủ và tiến bộ xã
hội, vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.
- Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám cổ vũ
phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở các nước bị chủ nghĩa đế quốc thực
dân áp bức, thống trị. Nó 4 khẳng định rằng, trong điều kiện trào lưu của cách
mạng vô sản, cuộc cách mạng do một đảng của giai cấp công nhân lãnh đạo không
chỉ có thể thành công ở một nước tư bản kém phát triển, nơi mắt xích yếu nhất
của chủ nghĩa đế quốc mà còn có thể thành công ở ngay một nước thuộc địa nửa
phong kiến lạc hậu để đưa cả dân tộc đó đi lên theo con đường của chủ nghĩa xã
hội.
4. Một số bài học kinh nghiệm
Cách mạng Tháng Tám năm 1945 để lại nhiều bài học
quý báu, nổi bật là:
Bài học thứ nhất là, có một đảng tiên phong
thật sự cách mạng, tiếp thu chủ nghĩa Mác-Lênin, được tư tưởng Hồ Chí Minh soi
sáng đã nắm vững hoàn cảnh cụ thể của mỗi giai đoạn lịch sử, đề ra đường lối
cách mạng đúng đắn, có phương pháp và hình thức đấu tranh phù hợp; biết nắm bắt
thời cơ, xây dựng lực lượng và tổ chức, sử dụng lực lượng; phát huy được sức
mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại để dẫn dắt quần chúng đứng lên giành và giữ
chính quyền.
Bài học thứ hai là, vấn đề giành và giữ chính
quyền. Đảng ta đã biết chăm lo xây dựng lực lượng cách mạng, làm cho lực lượng
cách mạng đủ mạnh, thu hút được đông đảo quần chúng tham gia, từ đó làm thay
đổi so sánh lực lượng giữa ta và địch, tạo ra thời cơ cách mạng để đưa cuộc
cách mạng đến thành công. Để giữ vững chính quyền, Đảng và Nhà nước ta đã dựa
chắc vào nhân dân, tạo nên sức mạnh vật chất và tinh thần để đấu tranh thắng
lợi với thù trong giặc ngoài. Đảng ta biết kiên quyết dùng bạo lực cách mạng và
sử dụng bạo lực cách mạng thích hợp và đúng lúc để đập tan bộ máy nhà nước cũ,
lập ra nhà nước của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân.
Bài học thứ ba là, vấn đề nắm bắt được thời cơ,
đề ra được những quyết định chính xác và kịp thời. Nghệ thuật chỉ đạo tài tình
của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh trong việc chọn đúng thời cơ, ra quyết định
Tổng khởi nghĩa đúng lúc thể hiện cụ thể trong Chỉ thị của Thường vụ Trung ương
Đảng tháng 3/1945 “Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta” và bản Quân
lệnh số 1 của Ủy ban khởi nghĩa toàn quốc phát đi đêm 13/8/1945. Cũng nhờ chọn
đúng thời cơ mà sức mạnh của Nhân dân ta trong Cách mạng Tháng Tám được nhân
lên gấp bội, đã tiến hành tổng khởi nghĩa thành công trong phạm vi cả nước
trong thời gian ngắn.
Bài học thứ tư là, xây dựng và củng cố lực
lượng cách mạng, phát huy sức mạnh đại đoàn kết của toàn dân tộc kết hợp với
sức mạnh của thời đại. Từ khi mới thành lập, Đảng Cộng sản Việt Nam đã sớm nhận
thức đúng và đầy đủ về sức mạnh to lớn của đông đảo quần chúng nhân dân, sớm đề
ra đường lối chiến lược giương cao hai ngọn cờ độc lập dân tộc và dân chủ, đáp
ứng đúng nguyện vọng của đại đa số nhân dân là độc lập, tự do, người cày có
ruộng. Chính vì thế, Đảng ta đã tập hợp và phát huy được sức mạnh của
khối đại đoàn kết toàn dân trên nền tảng liên minh công nhân - nông dân - trí
thức, khai thác và phát huy triệt để động lực tinh thần, nêu cao “ý chí Việt
Nam”, tinh thần dũng cảm, sáng tạo, sẵn sàng xông lên cứu nước cứu nhà, tạo
thành nguồn động lực to lớn để đưa Cách mạng Tháng Tám đến thắng lợi hoàn toàn.
II- THÀNH TỰU 77 NĂM XÂY DỰNG, BẢO
VỆ VÀ PHÁT TRIỂN ĐẤT NƯỚC
1. Đấu tranh giữ vững chính quyền, bảo vệ nền độc
lập, tự do vừa giành được Cách mạng Tháng Tám thành công, nước Việt Nam Dân chủ
Cộng hòa ra đời đã phải đương đầu với những khó khăn, thử thách rất nghiêm
trọng. Lúc này, chính quyền nhân dân vừa phải chống giặc xâm lược, vừa phải đối
phó với nhiều tổ chức phản động như “Việt Nam Quốc dân đảng”, “Việt Nam Cách
mạng đồng minh hội”, “Đại Việt”. Cùng với đó là những khó khăn về kinh tế, xã
hội cũng là thách thức nặng nề đối với Đảng ta và chính quyền cách mạng. Nạn
đói ở miền Bắc do Nhật, Pháp gây ra chưa được khắc phục, 50% ruộng đất bị bỏ
hoang; công nghiệp đình đốn, nhiều nhà máy chưa kịp phục hồi được sản xuất; hàng
hóa khan hiếm, giá cả tăng vọt, ngoại thương đình trệ; tình hình tài chính rất
khó khăn, kho bạc chỉ có 1,2 triệu đồng, thuế chưa thu được; 95% dân số không
biết chữ, các tệ nạn xã hội mà chế độ cũ để lại còn rất nặng nề. Chưa bao giờ
đất nước ta có nhiều kẻ thù đến thế (gần 30 vạn quân chính quy của các nước
Anh, Pháp, Nhật và quân Tưởng đã có mặt trên đất nước ta). Hiểm họa đất nước
như “ngàn cân treo sợi tóc”. Chính quyền nhân dân có nguy cơ bị lật đổ, nền độc
lập mới giành được có thể bị mất. Trước tình thế đó, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí
Minh đã phát huy cao độ sáng tạo, khéo léo, vững tay chèo lái con thuyền cách
mạng Việt Nam, lãnh đạo toàn dân xây dựng và củng cố vững chắc chính quyền nhân
dân. Trong đó, chúng ta đã tổ chức thành công cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên vào
ngày 6/1/1946. Đảng và Chính phủ đã ra sức chăm lo xây dựng chế độ mới; chống
giặc đói, giặc dốt, giặc ngoại xâm; kiên quyết trấn áp các thế lực phản động,
bảo vệ chính quyền và thành quả Cách mạng Tháng Tám.
2. Giành thắng lợi vĩ đại trong các cuộc đấu
tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ
tịch Hồ Chí Minh, thực hiện đường lối kháng chiến toàn dân, toàn diện, lâu dài,
dựa vào sức mình là chính, với vũ khí thô sơ và tinh thần “quyết tử để cho Tổ
quốc quyết sinh”, quân và dân ta đã lần lượt đánh bại các chiến lược quân sự
của thực dân Pháp. Chiến 6 thắng Việt Bắc Thu - Đông (1947), chiến thắng Biên
giới (1950), Hòa Bình (1951), Tây Bắc (1952), Thượng Lào (1953)... đã tạo ra
một bước chuyển cơ bản cho cuộc kháng chiến bước vào giai đoạn mới, giai đoạn
ta nắm quyền chủ động chiến lược trên chiến trường chính Bắc Bộ, chuyển sang
liên tục tiến công và phản công địch. Cuộc tiến công chiến lược Đông - Xuân
1953- 1954, với đỉnh cao là trận quyết chiến lịch sử Điện Biên Phủ đã đập tan cố
gắng chiến tranh cao nhất của Pháp và Mỹ, kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến
chín năm chống thực dân Pháp và can thiệp của đế quốc Mỹ (1945- 1954). Hiệp
định Giơnevơ ký kết, miền Bắc được hoàn toàn giải phóng. Cuộc kháng chiến chống
thực dân Pháp thắng lợi, miền Bắc được giải phóng, nhưng đế quốc Mỹ thực hiện
âm mưu chia cắt lâu dài đất nước ta, biến nước ta thành thuộc địa kiểu mới.
Cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước đã trải qua nhiều giai đoạn, nhân dân ta
phải lần lượt đối phó với các chiến lược chiến tranh tàn bạo, xảo quyệt của kẻ
thù. Đây là cuộc kháng chiến cứu nước dài ngày nhất, ác liệt và phức tạp nhất
trong lịch sử chống giặc ngoại xâm của dân tộc Việt Nam. Nhưng dưới sự lãnh đạo
sáng suốt, đúng đắn của Đảng, qua 21 năm chiến đấu anh dũng (1954-1975), chúng
ta đã giành thắng lợi vẻ vang.
Đối với cách mạng ở miền Bắc, Đảng ta chủ trương
đưa miền Bắc tiến lên chủ nghĩa xã hội, nhằm đem lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc
cho đồng bào miền Bắc và làm hậu thuẫn cho việc tiếp tục thực hiện cách mạng
dân tộc dân chủ nhân dân ở miền Nam, đấu tranh thống nhất nước nhà. Quân dân
miền Bắc đã đánh thắng hai cuộc chiến tranh phá hoại bằng không quân, hải quân
của đế quốc Mỹ, điển hình là chiến thắng lịch sử “Điện Biên Phủ trên không”
trên bầu trời Hà Nội cuối năm 1972. Cùng với thắng lợi trên chiến trường miền
Nam đã buộc đế quốc Mỹ phải ký kết “Hiệp định Pari về chấm dứt chiến tranh, lập
lại hòa bình ở Việt Nam” (ngày 27/1/1973). Hiệp định Pari đánh dấu bước ngoặt trong
cuộc đấu tranh cách mạng của quân và dân ta, đã hoàn thành giai đoạn “đánh cho
Mỹ cút”, tiến tới “đánh cho ngụy nhào”. Đối với cách mạng ở miền Nam, với sự
lãnh đạo, chỉ đạo đúng đắn của Đảng, quân và dân ta đã vượt lên mọi khó khăn
gian khổ ky sinh, bền bỉ và anh dũng chiến đấu, lần lượt đánh bại các chiến
lược chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ.
Trong giai đoạn từ tháng 7/1954 đến hết năm 1960,
ta đã đánh bại chiến lược “Chiến tranh đơn phương” của Mỹ - ngụy, đưa cách mạng
từ thế giữ gìn lực lượng sang thế tiến công. Giai đoạn từ năm 1961 đến giữa năm
1965, đánh bại chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” của đế quốc Mỹ, đưa cuộc kháng
chiến chống Mỹ, cứu nước của quân và dân ta bước sang một giai đoạn mới. Giai
đoạn từ giữa năm 1965 đến hết năm 1968, đánh bại chiến lược “Chiến tranh cục
bộ” của Mỹ và quân chư hầu, buộc Mỹ phải bắt đầu 7 quá trình xuống thang chiến
tranh, rút dần quân Mỹ về nước; chấp nhận ngồi vào bàn đàm phán với ta tại Hội
nghị Pari. Giai đoạn từ năm 1969 đến năm 1975, đánh bại chiến lược “Việt Nam hoá
chiến tranh” của Mỹ và tay sai, mà đỉnh cao là cuộc Tổng tiến công và nổi dậy
mùa Xuân 1975 với chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, đập tan toàn bộ chính quyền
ngụy, buộc chúng phải tuyên bố đầu hàng vô điều kiện, kết thúc thắng lợi trọn
vẹn cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống
nhất đất nước; đưa dân tộc ta bước vào kỷ nguyên độc lập, thống nhất, cả nước
đi lên chủ nghĩa xã hội.
3. Thống nhất thể chế và hệ thống chính trị trên
cả nước; khắc phục hậu quả chiến tranh, khôi phục kinh tế và cải tạo xã hội chủ
nghĩa; đánh thắng cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới Tây Nam và cuộc chiến đấu
bảo vệ biên giới phía Bắc của Tổ quốc, làm tròn nghĩa vụ quốc tế ở Campuchia.
Để xây dựng và phát triển đất nước, phải sớm hoàn
thành thống nhất về mặt Nhà nước. Hội nghị lần thứ 24, Ban Chấp hành Trung ương
Đảng, khóa III (9/1975) đã họp để quyết định những nhiệm vụ của cách mạng trong
giai đoạn mới, cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội. Ngày 3/1/1976, Bộ Chính trị đã
ra chỉ thị về việc lãnh đạo cuộc Tổng tuyển cử bầu Quốc hội chung của cả nước
và giao trách nhiệm cho các cấp uỷ lãnh đạo cuộc bầu cử. Ngày 25/4/1976, cử tri
cả nước phấn khởi đi bỏ phiếu (đạt tỷ lệ 98,77%); 492 đại biểu đã được bầu vào
Quốc hội gồm đủ các thành phần công nhân, nông dân, trí thức, lực lượng vũ
trang, đại biểu các tầng lớp thanh niên, phụ nữ, đại biểu các dân tộc thiểu số
và các tôn giáo.
Tại kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa VI (từ ngày
24/6 đến ngày 3/7/1976), Quốc hội quyết định lấy tên nước ta là Cộng hòa xã hội
chủ nghĩa Việt Nam (từ 2/7/1976), quy định Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca; quyết
định Hà Nội là Thủ đô của nước ta và chính thức đổi tên thành phố Sài Gòn - Gia
Định là Thành phố Hồ Chí Minh; thành lập Uỷ ban dự thảo Hiến pháp nước Cộng hoà
xã hội chủ nghĩa Việt Nam… Theo chủ trương của Đảng, tháng 6/1976, Mặt trận Tổ
quốc và các tổ chức quần chúng thanh niên, phụ nữ, công đoàn cũng họp Hội nghị
hợp nhất, thống nhất cơ quan lãnh đạo trong toàn quốc.
Sau chiến thắng 30/4/1975, dưới sự lãnh đạo của
Đảng, Nhân dân cả nước đã bắt tay ngay vào thực hiện nhiệm vụ khắc phục hậu quả
chiến tranh, khôi phục kinh tế và cải tạo xã hội chủ nghĩa. Thực hiện Kế hoạch
5 năm (1976-1980) trong hoàn cảnh khó khăn nhưng Nhân dân ta đã vượt qua và đạt
được một số thành tựu quan trọng. Năng lực sản xuất của các ngành kinh tế 8
được tăng cường một bước. Sự nghiệp giáo dục tiếp tục phát triển. Nạn mù chữ
trong vùng mới giải phóng về cơ bản đã được thanh toán. Công cuộc xây dựng nền
văn hoá mới được triển khai trong cả nước; các tỉnh miền Nam đã làm nhiều việc
để loại trừ văn hoá phản động, lạc hậu, đồi trụy do chế độ cũ để lại. Sự nghiệp
văn học, nghệ thuật đạt được một số tiến bộ. Công tác y tế, thể dục, thể thao
có nhiều cố gắng vươn lên. Các ngành khoa học, kỹ thuật đã đáp ứng tốt một số
yêu cầu của kinh tế và quốc phòng.
Sau khi cuộc kháng chiến chống Mỹ của Campuchia
giành thắng lợi, trên đất nước Chùa tháp Campuchia, tập đoàn phản động Pôn Pốt
- Iêng Xari đã dựng lên một chế độ độc tài vô cùng tàn bạo nhằm thực hiện mưu
đồ ngông cuồng của chúng. Từ tháng 4/1977, chúng phát động cuộc chiến tranh xâm
lược vùng biên giới Tây Nam và đến mùa khô năm 1978, chúng đã huy động 19 trong
tổng số 20 sư đoàn bộ binh mở cuộc tiến công trên toàn tuyến biên giới với Việt
Nam, gây ra nhiều cuộc thảm sát dã man đối với nhân dân Việt Nam sống dọc biên
giới. Mặc dù hết sức kiềm chế, nhưng sau nhiều cố gắng ngoại giao không đạt kết
quả, chúng ta buộc phải thực hiện quyền tự vệ chính đáng và đã kiên quyết đánh
trả. Ngày 23/12/1978, quân và dân ta trên toàn tuyến biên giới Tây Nam đã mở
cuộc phản công chiến lược, đánh bại cuộc chiến tranh xâm lược của tập đoàn phản
động Pôn Pốt - Iêng Xari, đuổi chúng về bên kia biên giới. Thắng lợi của quân
và dân ta ở biên giới Tây Nam đã tạo điều kiện thuận lợi cho nhân dân Campuchia
vùng dậy chống lại chế độ diệt chủng. Đáp lời kêu gọi khẩn thiết của nhân dân
và Mặt trận đoàn kết dân tộc cứu nước Campuchia, với sự giúp đỡ của Quân tình
nguyện Việt Nam, ngày 7/1/1979, các lực lượng vũ trang cách mạng Campuchia đã
thực hiện cuộc tiến công và nổi dậy mạnh mẽ, đánh đổ chế độ diệt chủng Pôn Pốt
- Iêng Xari, giải phóng thủ đô Phnôm Pênh và phần lớn đất nước, mở đường cho nhân
dân Campuchia hồi sinh, giúp bạn xây dựng lại đất nước.
Trong thời gian Quân tình nguyện Việt Nam cùng
với các lực lượng vũ trang cách mạng Campuchia đang truy quét tàn quân Khrme
Đỏ, ngày 17/2/1979, Trung Quốc đã huy động 60 vạn quân tiến công trên toàn
tuyến biên giới 6 tỉnh phía Bắc nước ta nhưng bị các lực lượng vũ trang và nhân
dân Việt Nam kiên quyết đánh trả. Trên các hướng, dựa vào thế trận đã chuẩn bị
sẵn, các lực lượng vũ trang địa phương, dân quân tự vệ đã phối hợp với một bộ
phận bộ đội chủ lực cùng đồng bào các dân tộc vùng biên giới đã anh dũng chiến
đấu, bảo vệ vững chắc từng tấc đất thiêng liêng của Tổ quốc. Trước sức chiến
đấu mạnh mẽ của quân và dân ta, đồng thời bị dư luận quốc tế kịch liệt phản
đối, từ ngày 6/3/1979, quân Trung Quốc vừa đánh vừa rút, đến ngày 16/3 kết thúc
việc rút quân. Tuy vậy, cuộc chiến đấu bảo vệ Tổ quốc của quân và dân ta còn
tiếp diễn và tình hình biên giới phía Bắc vẫn 9 căng thẳng kéo dài đến cuối
những năm 80 của thế kỷ XX. Trong cuộc chiến tranh này, nhân dân Việt Nam đã
chịu nhiều tổn thất về sinh mạng, tài sản và tình hữu nghị Việt - Trung bị tổn
thương nghiêm trọng.
4. Đạt được những thành tựu to lớn, có ý
nghĩa lịch sử trong công cuộc đổi mới, đưa đất nước đi lên chủ nghĩa xã hội
Trên cơ sở tổng kết thực tiễn, Đảng ta đã khởi
xướng và lãnh đạo sự nghiệp đổi mới đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
Đại hội VI của Đảng (tháng 12 năm 1986) đưa ra đường lối đổi mới, mở ra bước
ngoặt quan trọng trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Qua các
kỳ đại hội, từ Đại hội lần thứ VII đến Đại hội lần thứ XI, Đảng luôn khẳng định
tiếp tục đổi mới đồng bộ, toàn diện trên các lĩnh vực với những bước đi, cách
làm phù hợp, giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa; khẳng định chủ nghĩa
MácLênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành
động của Đảng. Đảng ta không ngừng phát triển tư duy lý luận về chủ nghĩa xã
hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, từng bước củng cố và hoàn
thiện đường lối đổi mới toàn diện đất nươc, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa
và tích cực, chủ động hội nhập quốc tế.
Qua hơn 35 năm đổi mới, đất nước ta đã giành,
được những thắng lợi to lớn, có ý nghĩa lịch sử trên các mặt chính trị, kinh
tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng, đối ngoại, xây dựng Đảng, xây dựng
Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa... Hệ thống chính trị và khối đại đoàn kết
toàn dân tộc được củng cố và tăng cường. Chính trị, xã hội ổn định, an ninh,
quốc phòng được giữ vững. Vai trò và vị thế của nước ta trên trường quốc tế
ngày càng nâng cao. Đời sống Nhân dân ngày càng nâng cao, không khí dân chủ
trong xã hội ngày càng được phát huy, văn hóa xã hội không ngừng phát triển.
Việt Nam đã vượt qua ngưỡng nước nghèo, chậm phát triển trở thành nước có thu
nhập trung bình; đang thực hiện có hiệu quả mục tiêu kiểm soát lạm phát, ổn
định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội, duy trì tăng trưởng ở mức hợp lý; chủ
động và tích cực hội nhập quốc tế...
Công cuộc đổi mới đã đáp ứng được những đòi hỏi
bức thiết của tình hình nước ta, phù hợp với xu thế phát triển của thời đại; có
ý nghĩa như một cuộc cách mạng trong thời kỳ mới, một sự nghiệp thật sự sáng
tạo của nhân dân ta; khẳng định con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của nước ta
là phù hợp với thực tiễn của Việt Nam và xu thế phát triển của lịch sử. I
II- PHÁT HUY THÀNH QUẢ, KINH NGHIỆM
TRONG 77 NĂM QUA, TIẾP TỤC ĐẨY MẠNH TOÀN DIỆN, ĐỒNG BỘ CÔNG CUỘC ĐỔI MỚI,
ĐƯA ĐẤT NƯỚC PHÁT TRIỂN NHANH VÀ BỀN VỮNG
1. Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công,
nước ta từ một xứ 10 thuộc địa nửa phong kiến đã trở thành một quốc gia độc
lập, tự do, phát triển theo con đường xã hội chủ nghĩa; nhân dân ta từ thân
phận nô lệ trở thành người làm chủ đất nước, làm chủ xã hội. 77 năm qua, kể từ
ngày Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công đến nay, cách mạng Việt Nam đã đi
qua nhiều giai đoạn, nhiều bước ngoặt và vượt qua nhiều thử thách lớn, giành
thắng lợi vĩ đại, đưa đất nước phát triển. Việt Nam đã ra khỏi tình trạng nước
nghèo, kém phát triển, đang đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, có quan hệ
quốc tế rộng rãi, có vị thế ngày càng quan trọng trong khu vực và trên thế
giới. Tuy nhiên, khó khăn, thách thức còn nhiều.
2. Trong sự nghiệp đổi mới toàn diện đất nước,
chúng ta tiếp tục vận dụng và phát huy những bài học kinh nghiệm đã được đúc
rút từ thực tiễn của cách mạng Việt Nam trong đấu tranh giành độc lập dân tộc,
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Một là, nắm vững ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ
nghĩa xã hội - ngọn cờ vinh quang mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trao lại cho thế
hệ hôm nay và các thế hệ mai sau. Độc lập dân tộc là điều kiện tiên quyết để
thực hiện chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa xã hội là cơ sở bảo đảm vững chắc cho
độc lập dân tộc. Xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa
là hai nhiệm vụ chiến lược có quan hệ chặc chẽ với nhau.
Hai là, sự nghiệp cách mạng là của Nhân dân, do
Nhân dân và vì Nhân dân. Chính nhân dân là người làm nên những thắng lợi lịch
sử. Toàn bộ hoạt động của Đảng phải xuất phát từ lợi ích và nguyện vọng chính
đáng của nhân dân. Sức mạnh của Đảng là ở sự gắn bó mật thiết với nhân dân.
Quan liêu, tham nhũng, xa rời nhân dân sẽ dẫn đến những tổn thất khôn lường đối
với vận mệnh của đất nước, của chế độ xã hội chủ nghĩa và của Đảng.
Ba là, không ngừng củng cố, tăng cường đoàn
kết: Đoàn kết toàn Đảng, đoàn kết toàn dân, đoàn kết dân cộc, đoàn kết quốc tế.
Đó là truyền thống quý báu và là nguồn sức mạnh to lớn của cách mạng nước ta.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tổng kết: Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết - Thành
công, thành công, đại thành công.
Bốn là, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh
thời đại, sức mạnh trong nước với sức mạnh quốc tế. Trong bất cứ hoàn cảnh nào
cũng cần kiên định ý chí độc lập, tự chủ, nêu cao tinh thần hợp tác quốc tế,
phát huy cao độ nội lực, đồng thời tranh thủ ngoại lực, kết hợp yếu tố truyền
thống với yếu tố hiện đại.
Năm là, sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng là nhân tố
hàng đầu quyết định thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Đảng không có lợi ích nào
khác ngoài việc phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân. Đảng phải nắm vững, vận
dụng 11 sáng tạo, góp phần phát triển chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí
Minh, không ngừng làm giàu trí tuệ, nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo
đức và năng lực tổ chức để đủ sức giải quyết các vấn đề do thực tiễn cách mạng
đặt ra. Mọi đường lối, chủ trương của Đảng phải xuất phát từ thực tế, tôn trọng
quy luật khách quan. Phải phòng và chống những nguy cơ lớn: sai lầm về đường
lối, bệnh quan liêu và sự thoái hoá, biến chất của cán bộ, đảng viên.
3. Toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta ra sức
phấn đấu xây dựng và phát triển đất nước theo Cương lĩnh xây dựng đất nước
trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phác triển năm 2011), Hiến
pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việc Nam (sửa đổi năm 2013), thực hiện các
chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, phấn đấu
thực hiện các mục tiêu: Đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới; bảo vệ
vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc; bảo vệ
Đảng, Nhà nước, Nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa; giữ vững môi trường hòa
bình, ổn định, phát huy có hiệu quả mọi nguồn lực, động lực để phát triển, đất
nước nhanh, bền vững; không ngừng nâng cao mức sống của nhân dân; rút ngắn khoảng
cách phát triển với các nước tiên tiến trong khu vực, nâng cao vị thế đất nước
trên trường quốc tế; phấn đấu sớm đưa nước ta trở thành nước công nghiệp theo
hướng hiện đại, tiếp tục tạo nền tảng vững chắc để đến giữa thế kỷ XXI trở
thành nước công nghiệp hiện đại, theo định hướng xã hội chủ nghĩa.